Fontanny: nieobecny element polskich miast

Fontanny: nieobecny element polskich miast

W Polsce brakuje fontann, które tworzą przyjemny mikroklimat, budują nastrój miasta i są atrakcją miejskich placów, tak jak to ma miejsce w miastach Europy Zachodniej. Wciąż jest niewiele fontann które przyciągają tłumy mieszkańców tworząc wokół nich atmosferę do rozmów, relaksu, wypoczynku. A to często właśnie fontanny powodują że niektóre miejskie place rozkwitają jako miejsca spotkań, zawierania znajomości, miejsca w których spotykają się młodzi ludzie i kwitnie kultura miejska. Są one często kwintesencją współczesnych miast. Dziś w wielu miastach Polski istnieją fontanny, choć zwykle są to nieatrakcyjne fontanny starego typu, pozbawione jakichkolwiek urozmaiceń czy efektów w postaci skaczącej wody, programów etc. Często nawet nie są podświetlane nocą, albo zostały wykonane w oparciu o chałupniczo wykonane dysze. Nie przyciągają one już mieszkańców miast do wypoczynku w ich sąsiedztwie. Niestety, samorządy często nie inwestują w nowe fontanny lub modernizację istniejących sądząc że tego typu instalacje są bardzo kosztowne, co nie jest do końca zgodne z prawdą.

Dawne dzieje fontann

Już w starożytnym Egipcie, co pokazują malowidła w grobowcach, fontanny były tak popularne że stanowiły niemal nieodłączny element parków i ogrodów możnych obywateli. Fontanny publiczne o wyszukanej architekturze pojawiły się już w starożytnej Persji, ale ich rozkwit przypadł na czasy starożytnej Grecji i Rzymu. Wkrótce stały się wyposażeniem parków, term i publicznych ogrodów miast rzymskich. Te fontanny napędzane były grawitacyjne wodą z akweduktów lub źródeł.

W starożytnej Grecji pojawiły się pierwsze fontanny ze specjalnymi efektami, a woda wprawiała w ruch automaty lub organy wodne. W 62 roku n.e. Heron zadziwiał Greków fontanną wystrzelającą wodę samoczynnie w górę (napędzaną powietrzem sprężanym specjalną pompą wprawianą w ruch przez niewolnika). Inżynier ów wynalazł ponadto pierwszą udokumentowaną turbinę parową- aeolipil oraz zaprojektował pierwszą maszynę do sprzedaży po wrzuceniu monety do szczeliny.

W Polsce pierwsze fontanny były napędzane grawitacyjnie, jak np. fontanna w Pińczowie (1593 r.) do której wodę doprowadzono kamiennym rurociągiem z położonej powyżej niej sadzawki. Niestety- do dziś wiele polskich miast nawet nie osiągnęło poziomu miast renesansowych czy antycznych jeśli chodzi o te urządzenia, mimo sporego postępu technicznego. Istnieją liczne polskie miasta w których nie ma ani jednej fontanny publicznej. Powodem tego jest bardzo niska kultura techniczna oraz brak nawet podstawowego know-how.

Koszty

Dziś na rynku nie brakuje dysz do fontann i osprzętu, a prosta mała fontanna to wydatek kilku tysięcy PLN. Za sumę kilkudziesięciu tysięcy PLN można już mieć fontannę z kilkoma wyszukanymi dyszami. Roczny koszt energii elektrycznej pochłanianej przez taką średniej wielkości fontannę to ok. 5 tys. PLN (przy założeniu 0,40 PLN/ kilowatogodzinę). Typowe efekty stosowane w fontannach za pomocą różnych typów dysz to takie kształty wodne jak dzwon, tulipan, wulkan, korona, klejnot, kielich, pierścień, kaskada, ogon pawia, wachlarz, kula (dmuchawiec), półkula etc. Istnieją dysze obrotowe wykorzystujące siłę wody do wprawienia strumienia w ruch dookólny. Koszty tych dysz to rząd od kilkudziesięciu PLN za proste dysze do kilkudziesięciu tysięcy PLN za złożone dysze tworzące efekt kuli. Większość tańszych układów fontann cechuje się prostotą montażu i może być zainstalowana metodą gospodarczą.

Każde miasto posiadające staw lub jezioro może zastosować fontannę umieszczoną na pływakach lub małej barce. Odpada wówczas konieczność budowy zbiornika- wykorzystany zostanie naturalny akwen. Specjalne typy dysz pozwalają na osiągnięcie efektu „gejzeru”, ponadto fontanna taka napowietrza wodę w akwenie, co ma duże znaczenie ekologiczne. Koszt prostej fontanny tego typu to kilkanaście tysięcy PLN, a koszt fontanny o wyższym strumieniu sięga nawet 50 tys PLN.Fontanny tego typu mogą zostać zainstalowane przez komunalnych pracowników technicznych, ich umieszczenie w wodzie jest relatywnie proste. Najbardziej znany tego typu wodotrysk znajduje się na Jeziorze Genewskim, i znany jest jako Jet d'Eau. Wyrzuca on wodę na wysokość 145 metrów. Początkowo będący wynikiem procesu technologicznego- dostarczania wody do miasta, szybko stał się symbolem i atrakcją miasta.

Moda fontannowa

W ostatnich latach bardzo silnie rozwinęła się branża fontann ożywionych. Fontanny ożywione zmieniają swój wygląd w czasie. Dzieje się to za pomocą zmiany wysokości słupa wody, zmiany oświetlenia. Można mieć kilka dysz które zmieniają wysokość strumienia w predefiniowanym okresie czasu. Sekwencja taka może trwać ok. 1 minuty. Dysze mogą emitować krótkie fragmenty strumieni, które podlatują w górę i spadają zderzając się z kolejnymi, tworząc spektakularne wybuchy zderzających się strumieni.

Innym modnym ostatnio typem fontann są fontanny muzyczne, w których woda porusza się w rytm muzyki. Pierwsze tego typu fontanny powstały w 1908 roku w USA. Do fontann tego typu, jeśli nie ma w nich uprzednio zaprogramowanej choreografii, konieczne jest specjalne oprogramowanie komputerowe które powoduje że fontanna sama reaguje na basy i wysokie dźwięki. Tego typu fontanny to wydatek od kilkuset tysięcy do nawet kilkudziesięciu mln. Powoli przyjmują się one w Polsce jako atrakcja głównych placów miejskich.

Konkluzje

Samorządy polskich miast muszą zrozumieć, że to często od infrastruktury miejskich placów i ogrodów zależy samopoczucie mieszkańców miasta, ich zadowolenie, a nawet liczba kontaktów międzyludzkich. Dobrze zaprojektowane fontanny są elementem miastotwórczym, powodującym iż wokół nich gromadzą się ludzie wypoczywający i spędzający czas w ich sąsiedztwie. To one często tworzą centra miast. Niestety, tego efektu raczej nie budują „średniowieczne”w swej genezie fontanny z otworami ściennymi z których wylatują niewielkie strugi. Tych najwięcej jest w polskich miastach, bowiem ongiś służyły jako ujęcia wody, lecz dziś trudno kwalifikować je jako fontanny z prawdziwego zdarzenia, które zwykle są wciąż nieobecne na placach polskich miast. Nawet niewielkie nakłady inwestycyjne mogą jednakże sprawić że miasto zyska ten element centrotwórczy.

Zespół Odex Fontanny

Teksty prasowe, archiwalne:

Największa wrocławska fontanna powstanie przy Hali Stulecia

Miasto da 10 mln złotych na renowację pergoli i budowę przy niej nowej fontanny. Dzięki temu już w przyszłym roku wrocławianie przy Hali Stulecia będą mogli podziwiać multimedialne spektakle wody, światła, obrazu i muzyki

Położona przy Hali Stulecia pergola to jedno z najpiękniejszych i najczęściej odwiedzanych miejsc we Wrocławiu. Spacerowiczów od lat raziła jednak stara fontanna. A właściwie to, co po niej zostało - na środku półkolistego basenu straszy powyginana konstrukcja z rurek i drutów. Wkrótce jednak zniknie, bo miasto w jej miejscu postawi nową fontannę.

- Architekci przygotowują projekt. Najpewniej przedstawimy go w połowie lutego - zapowiada Mieczysław Popławski, dyrektor Zarządu Zieleni Miejskiej.

Na razie wiadomo tylko tyle, że urządzenia zamontowane w fontannie mają w rytm muzyki wystrzeliwać wodę na wysokość kopuły Hali Stulecia. Tryskać mają z ponad 20 dysz, oświetlane przez różnokolorowe wiązki laserów. Ze strumieni będzie również powstawać swoista kurtyna wodna, na której wyświetlane będą artystyczne obrazy.

Popławski: - Prawdziwy spektakl wody, światła, obrazu i muzyki stanie się kolejną atrakcją miasta. Będzie ona wieczorami przyciągać na pergolę setki wrocławian i turystów.

Przed architektami tworzącymi koncepcję nowej fontanny stoi ciężkie zadanie: muszą ją tak zaprojektować, aby dysze strzelające strumieniami wody po wyłączeniu nie były widoczne. - Hala Stulecia i tereny wokół niej zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Dlatego architekci nie mogą niczego zmienić w wyglądzie fontanny, jak i całej niecki basenowej - tłumaczy Popławski.

Pierwsze spektakle mają ruszyć na wiosnę 2008 roku.

Publikacja z dnia 2007-02-01 18:11, Gazeta.pl - Wrocław

fot. http://www.investmap.pl/

Fontanna czterech kwartałów w Gdańsku

Genewska fontanna

Genewa miasto trzech państw i wielu narodowości. Chodząc po ulicach można usłyszeć chyba wszystkie języki starego kontynentu. W tym mieście trzy kultury mieszając się tworzą niebywałą atmosferę. Genewa położona jest nad Jeziorem Lemańskim (tak na ten akwen mówią miejscowi, my częściej używamy nazwy Jezioro Genewskie) do którego wpada Rodan, by potem wypłynąć i na nowo stać się rzeką. To skupisko wód dało właśnie nazwę temu miejscu czyli - Genewa. Słowo to pochodzi z języka celtyckiego i znaczy „u ujścia wód”. Błękit wody na dole, w górze niebywały kolor nieba i Alpy wokół, tworzą wręcz bajkowy widok w który wpisuje się cudowna architektura starego miasta. Symbolem Genewy jest fontanna Jet d'eau. Usytuowana jest w miejscu, gdzie wody jeziora łączą się z wartkim prądem rzeki. Widać ją z daleka, bowiem woda - 500 litrów - wyrzucana jest z szybkością 200 km/h i sięga 145 metrów wysokości.

Genewski wodotrysk powstał w roku 1886 i był ulokowany nieco dalej niż obecny. Wysokość wtedy wyrzucanej w górę wody osiągała zaledwie 30 m. Pierwotnie fontanna była wynikiem układu zabezpieczającego generatora mocy, który dostarczał wodę do miasta. Jednak nie wiele trzeba było czekać, bo 5 lat, by Szwajcarzy zakochali się w swojej „hydro-technicznej” konstrukcji. Wówczas to przeniesiono ją do obecnego miejsca, gdzie dodatkowo zainstalowano oświetlenie mające na celu podkreślić piękno fontanny. Niestety, zapalano je tylko od czasu do czasu, najczęściej w czasie świąt. Dopiero od 1930 roku woda i światło tworzą spektakl, który można oglądać codziennie, aż do dziś, jak tylko zajdzie słońce. Ostateczny kształt Jet d'eau przybrała w roku 1951.

Symbol genewski, który czynny jest od marca do października, w godzinach od 10 do 23, swoim pięknem przyciąga każdego turystę. W upalne dni, będąc na brzegu jeziora można poczuć delikatną, wodną mgiełkę, którą niesie wiatr. Bardzo często też tańczące w promieniach słońca krople tworzą cudowną tęczę.

Maria Jaworowska, Polskie Radio, http://www.polskieradio.pl/

fot.: http://www.radio.com.pl/

Uruchomienie fontanny "Kolorowej" w Centralnym Parku Kultury im. Rydza-Śmigłego

Dzisiaj, tj. w czwartek 20 kwietnia o godz. 20.30 zostanie uruchomiona fontanna „Kolorowa” zlokalizowana w Centralnym Parku Kultury im. Rydza-Śmigłego w Warszawie, tj. między ul. Książęcą a ul. Rozbrat (dojazd - od Al. Na Skarpie lub od ul. Rozbrat; dojście – Al. Stanka przez Park schodami parkowymi do tarasu).

W 2005 roku Zarząd Terenów Publicznych wykonał remont wybudowanej w latach 50-tych fontanny „Kolorowej” wykonanej z piaskowca w formie koła o charakterystycznych uwypukleniach tworzących kształt kwiatu. W każdym płacie kwiatu zamontowane są reflektory, które z przyjętą częstotliwością zmieniają barwę światła w kolejne kolory tęczy, podświetlając strumienie wodne. Na prace składał się remont basenu fontanny, pomieszczenie technologicznego zlokalizowanego w podziemiu pod basenem i korytarza prowadzącego do pomieszczeń technicznych. Basen fontanny w kształcie koła ma średnicę 10,87 m. Wyłożony jest płytami z piaskowca oraz posiada 8 otworów o średnicy 1 m. W otworach tych umieszczone są lampy iluminacyjne podświetlające fontannę. Wysokość strumienia z dysz centralnych 7,5 m z dysz obwodowych 2,5 m. Obrzeże basenu wykonane jest z piaskowych profilowanych elementów kamiennych (piaskowiec).

Wg Urzędu Miasta Warszawa

Tańczące fontanny w Sieradzu

Materią widowiska są fontanny, światło oraz muzyka zsynchronizowane we wspólnym działaniu. Fontanny mają różną formę, kształt i wysokość. Pojawiają się w różnych wzajemnych układach, podnoszą się i opadają, przeplatając strumienie wody bardziej lub mniej dynamicznie w zależności od tempa i charakteru muzyki. Niektóre fontanny są mechanicznie wprowadzane w ruch, skutkiem czego strumienie wody wykonują dodatkowe ewolucje w przestrzeni. Poruszają się według zaplanowanej choreografii. Stąd nazwa „Tańczące Fontanny”.

Światło jest wielobarwne, zsynchronizowane z muzyką i ruchem fontann. Klimatem barw współgra z charakterem utworu i choreografią fontann. Zastosowany system oświetlenia pozwala intensywnie nasycić fontanny kolorem przy równoczesnej dużej jasności barw. Operowanie światłem jest integralną częścią widowiska. Muzyka do programu skonstruowana jest ze standardów muzyki tanecznej, pop, rocka, muzyki elektronicznej oraz wybranych utworów muzyki klasycznej.

Wg Urzędu Miasta Sieradza